W maju 2023 r. do polskiego porządku prawnego zawitał nowy twór – fundacja rodzinna. Wyczekiwana ustawa o fundacji rodzinnej wprowadziła w Polsce możliwość powołania do życia podmiotu ułatwiającego sukcesję międzypokoleniową w przedsiębiorstwach oraz ograniczającego rozdrobnienie majątków.

Czym jest fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna jest podmiotem posiadającym osobowość prawną, którego głównym celem jest gromadzenie mienia, zarządzanie nim oraz spełnienie określonych świadczeń na rzecz beneficjentów fundacji rodzinnej. Szczegółowy cel fundacji rodzinnej określany jest przez fundatora w statucie fundacji rodzinnej.

Jak założyć fundację rodzinną?

Aby powołać do życia fundację rodzinną konieczne jest w szczególności złożenie przez fundatora oświadczenia o powołaniu fundacji rodzinnej oraz ustalenie jej statutu. Oświadczenie fundatora o powołaniu fundacji rodzinnej może być złożone w akcie założycielskim lub w testamencie. Zarówno oświadczenie o powołaniu fundacji rodzinnej, jak i jej statut sporządza się w formie aktu notarialnego. Dla powstania fundacji rodzinnej konieczne jest ponadto sporządzenie spisu mienia, ustanowienie organów fundacji rodzinnej oraz wniesienie funduszu założycielskiego. Fundacja rodzinna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych. Rejestr prowadzi Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.

Fundusz założycielski

Chcąc powołać do życia fundację rodzinną, fundator musi wnieść do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie. Wartość funduszu założycielskiego nie może być niższa niż 100 000 zł.

Świadczenia na rzecz beneficjenta

Fundacja rodzinna jest zobowiązana do spełnienia na rzecz beneficjentów świadczeń określonych w statucie. Świadczenia te mają charakter majątkowy. Fundacja może przenosić na beneficjenta określone składniki majątkowe albo oddawać beneficjentowi takie składniki do korzystania. Jeżeli beneficjent jest osobą fizyczną fundacja rodzinna może na przykład pokrywać jego koszty utrzymania lub kształcenia.

Kto może być beneficjentem fundacji rodzinnej?

Beneficjentem fundacji rodzinnej może być osoba fizyczna, a także organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego. Co istotne, beneficjentem fundacji rodzinnej może być także fundator.

Czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?

Na tak postawione pytanie wypada odpowiedzieć: tak, ale w ograniczonym zakresie. Wolą ustawodawcy, fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie:

1) zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;

2) najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;

3) przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;

4) nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw

o podobnym charakterze;

5) udzielania pożyczek:

a) spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,

b) spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,

c) beneficjentom;

6) obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;

7) produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;

8) gospodarki leśnej.

Jakie są zalety powołania fundacji rodzinnej?

Oprócz przeciwdziałaniu rozdrobnieniu rodzinnego majątku poprzez umieszczeniu go w swoistym skarbcu, który stanowi fundacja rodzinna, niewątpliwą zaletą fundacji rodzinnej są korzystne zasady jej opodatkowania sprzyjające kumulowaniu majątku w ramach fundacji rodzinnej. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat zasad opodatkowania fundacji rodzinnej zapraszam do lektury kolejnych wpisów poświęconych fundacji rodzinnej.